به نقل از «عصر ایران»

عباس عبدی: پرسش‌نامه دانش‌آموزان ؛ پیمایش یا پرونده‌سازی؟

تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۲۴۹۳۸

عباس عبدی در اعتماد نوشت:  پرسشنامه‌ای را وزارت آموزش و پرورش به دانش‌آموزان داده است که پیش از آغاز امتحانات نهایی آن را تکمیل کنند. با توجه به مفاد پرسش‌ها و توضیحات جنبی این پرسشنامه چند نکته مهم را متذکر می‌شوم.   ۱ـ‌ ای کاش این برنامه، یک طرح علمی بود و با همین پرسش‌ها از شرکت‌کنندگان در امتحانات نهایی کشور پرسیده می‌شد و نتایج آن نیز در اختیار افکار عمومی قرار می‌گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

جامعه ما به چنین پژوهشی بسیار نیازمند است. اتفاقا کلیت رویکرد پرسش‌های طرح‌شده هم خوب و قابل قبول است. اگر اجازه دهند که چنین پژوهشی انجام شود، آنگاه متوجه می‌شوند که نظام آموزشی موجود به کلی ورشکسته است. یعنی هرچه سعی کرده‌اند به دانش‌آموزان القا کنند، نتیجه عکس گرفته‌اند.   حتما می‌پرسید که من از کجا چنین نتیجه‌ای را گرفته‌ام؟ این فرضیه من برحسب مطالعاتم است، می‌توانیم با پیمایش آن را رد یا تایید کنیم. اگر حاضر به انجام پژوهش مستقل نشوند، معلوم است که مقامات رسمی نیز کمابیش همین گزاره را قبول دارند، ولی نمی‌خواهند آن را به‌طور علمی آزمون کنند و تبعات آن را بپذیرند.   ۲ـ این پرسشنامه با هدف پژوهش انجام نشده است، چون انجام پژوهشی آن چند نقص جدی دارد.   اول اینکه پرسشنامه را به تعداد ده‌ها و صد‌ها هزار دانش‌آموز تهیه و توزیع نمی‌کنند. برای این کار یک نمونه ۱۲۰۰ تا حداکثر ۱۵۰۰ نفر کافی است. اضافه بر آن نابخردی است و منابع مالی را تلف می‌کند و حتی نتایج آن اعتبار کمتری از نمونه ۱۵۰۰ نفری دارد زیرا از دقت در جزییات اجرایی کاسته می‌شود.   دوم اینکه بسیاری از متغیر‌های مستقل نیز باید پرسیده می‌شد که در این پرسشنامه‌ها نیست، در واقع آن‌ها را از روی پرونده دانش‌آموزی پر می‌کنند و این به معنای شناسایی پاسخگو و تشکیل پرونده است.   سوم شناسایی پاسخگو عملی غیر اخلاقی و غیرقانونی و مصداق تفتیش عقاید و مغایر با اصول پژوهشی است. اگر افراد به صورت کاملا ناشناخته و برحسب تصادف انتخاب شوند و با رضایت خود پاسخ دهند...   معنای تفتیش صادق نیست، چون کسی نمی‌داند که چه کسی پاسخ داده، ولی در اینجا روشن است که پاسخ‌ها ضمیمه پرونده فرد خواهد شد.   چهارم محقق باید شرایطی را فراهم کند که از صداقت نسبی پاسخگو اطمینان حاصل کند. البته همیشه تعدادی افراد هستند که مسیر دیگری را طی می‌کنند ولی در شرایط پژوهشی آزاد و ناشناخته و با اختیار و آزادی پاسخگویی، بی‌صداقتی در پاسخگویی خیلی کمتر رخ می‌دهد، چون اگر نخواهند صادقانه پاسخ دهند، می‌توانند در پاسخگویی شرکت نکنند. بنابراین اعتبار پاسخ‌های داده‌شده به کلی مخدوش است.   پنجم مرجع اجرا‌کننده و گزارش‌دهنده نیز باید مستقل باشند. برخی از نهاد‌های نظرسنجی بوده‌اند که در ارقام گزارش نهایی دخل و تصرف می‌کردند؛ لذا حتی اگر این تحقیق درست هم انجام شود و به لحاظ اخلاق و حقوق حرفه‌ای ایرادی هم نداشته باشد و ضوابط علمی هم رعایت شود، چون نتایج آن در دست مدیران غیرمستقل است و در خدمت افکار عمومی جامعه در نمی‌آید، انجامش مجاز نیست و نتایج اعلام‌شده احتمالی آن نیز مخدوش و غیر معتبر است.   ۳ـ با توجه به جمیع جهات باید گفت که توزیع این پرسشنامه و اجرای آن خلاف حقوق دانش‌آموزان و اولیای آنان است و حق نداشته‌اند از شرایط آغاز امتحانات سوءاستفاده کرده و آنان را مجبور به پاسخگویی کنند. البته تردیدی نیست که اغلب دانش‌آموزان متوجه مساله هستند و به خوبی می‌دانند که هدف اصلی این پژوهش چیست و لذا با شوخی یا تمسخر کردن، پاسخ‌های غیرواقعی و مخدوش می‌دهند و شبه‌پژوهشگران دولتی را سر کار می‌گذارند و در نهایت چیزی جز زیان محصول چنین اقدام نابخردانه‌ای نیست.   تنها حُسن آن برای مدیران این است که یک گزارش از نتایج مخدوش آن برای مقامات بالادستی بنویسند که ۹۸ درصد دانش‌آموزان در مسیر مطلوب ما هستند و فقط دو درصد بیمار هستند.   اگر بخواهند بر اساس این نوع تحقیقات از وضعیت اجتماعی مطلع شوند و تصمیم بگیرند حاصلی جز فریب دادن مسوولان و به خطا انداختن آن‌ها ندارد. نتایج این نوع شبه‌تحقیقات در اجتماع علمی فاقد اعتبار قلمداد می‌شود و کسی به آن اعتنا نمی‌کند. همین نکته هم باعث بی‌اعتباری تحقیق و محققان خواهد شد. احتمالا هیچ پژوهشگر معتبری حاضر نیست نام خود را زیر گزارش این پرسشنامه قرار دهد.   این تحقیق اثری بر افکار عمومی هم ندارد، چون جامعه جور دیگری فکر می‌کند و به این شبه‌تحقیقات رسمی و تبلیغاتی اعتمادی ندارد. سوال این است که چنین شبه‌تحقیقی که نفعی برای هیچ‌یک از مخاطبان ندارد، پس چه نفعی در انجام آن وجود دارد؟ اگر به همین پاسخ فکر شود بدون تحقیق هم می‌توان فهمید که در زیر پوست جامعه چه خبر است؟ کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: عباس عبدی: نظام آموزشی عقب‌گرد کند، نهاد‌های دیگر هم پسرفت می‌کنند عباس عبدی : وضعیت بد آینده محصول بی ارادگی ماست جامعه ایران و حسرت توسعه 

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: عباس عبدی دانش آموزان پژوهش دانش آموزان عباس عبدی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۲۴۹۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جزئیاتی از طرح‌های مطالعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

رئیس مرکز طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جزئیاتی از طرح‌های در درست اجرای این مرکز ارائه کرد و گفت: امیدوارم به سرانجام رسیدن طرح‌های ملی، انقلابی در ساحت تولید داده‌های فرهنگی کشور رقم زده و دست سیاست‌گذاران این حوزه را از حیث سیاست‌گذاری پر کند.

به گزارش ایسنا،‌ نشست خبری مرکز طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امروز با حضور صابر جعفری کافی‌آباد (رئیس مرکز) و سجاد یاهک (معاون مرکز) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

در ابتدای این نشست صابر جعفری درباره تحولات ساختاری و فنی مرکز طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: در این دو سالی که مسئولیت مرکز طرح‌های ملی را عهده‌دار شده‌ام، تصور می‌کنم انقلاب یا دست‌کم تحول بسیار عمیقی در مکانیزم پیمایش‌های ملی مربوط به حوزه‌های مختلف ساحت فرهنگی رقم خورده است.

وی افزود: پیش از این مدت، حدود یک دهه شاهد رکودِ داده در این مرکز بودیم که در این دو سال این مرکز احیا شد. به‌ عبارت دیگر این تغییر را، محصول شجاعت دولت محترم و البته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حرکت در مسیر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مبتنی بر ارزیابی‌های علمی از فرهنگ کشور می‌دانم.

جعفری با تاکید بر اینکه این احیا با دو تحول جدی در دو محور مهم دنبال شد، بیان کرد: سال‌ها به دلیل تعطیلی این مرکز در دولت‌های نهم و دهم و اقتضائات آن، این مرکز تبدیل به دبیرخانه انجام طرح‌های ملی شده و ساختار انجام طرح‌های ملی دچار فروپاشی شده بود. در این سال‌ها انجام طرح‌های ملی از سوی نهادی انجام می‌شد که رئیس دفتر از سوی آن مأمور شده بود. بعد از ایام کرونا از طریق ارزیابی کارشناسی طرح‌های انجام‌شده با یک شورای علمی متشکل از اساتید دانشگاه‌های مختلف کشور، به این نتیجه رسیدیم که پیشرفت کار مطابق با مفاد قرارداد منعقد شده بین دفتر طرح‌های ملی و مجریان نیست.

وی افزود: از این‌رو با مجریان جدیدی که از اساتید دانشگاه‌های درجه یک کشور هستند، قراردادها منعقد و انجام طرح‌ها به راه افتاد. در این تحول جدید، دفتر طرح‌های ملی در متن اجرای طرح‌های ملی و کل فرآیند انجام طرح‌ها در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات قرار گرفت. تغییر دوم در این زمینه، کاهش مدت‌ زمان انجام طرح‌ها از طریق استفاده از اساتید برجسته علمی انجمن‌شناسی در هر استان و نیز هزینه مالی آن به نصف مبلغ موارد پیشنهادی بنگاه‌های جمع‌آوری داده بود.

وی با اشاره به موضوع دل‌مشغولی نسبت به کیفیت داده‌ها در طول تاریخ، اظهار کرد: یکی از تغییرات در طول تاریخ پیمایش‌ها در جهان، دل‌مشغولی نسبت به داده‌هایی است که پشتوانه سیاست‌گذاری قرار می‌گیرند. بعد از ورود ما به دفتر طرح‌های ملی برای اولین‌بار و با توجه به پیشرفت پلتفرم‌های انجام پرسشنامه، همه پرسشنامه‌ها اعم از میدانی و تلفنی را به شیوه بسیار نظام‌مند شنود می‌کنیم و به محض دریافت خطا، آن پرسشنامه و در صورت لزوم آن پرسشگر را کنار را می‌گذاریم.

جعفری ادامه داد: به عبارت دیگر کیفیت جمع‌آوری داده‌ها دائماً به‌صورت نظام‌مند پایش می‌شود. مشکل دیگر در این زمینه، «عدم پاسخگویی» است که در سال‌های اخیر میزان آن افزایش یافته است. نرخ عدم پاسخگویی در برخی پیمایش‌های اخیر بسته به میزان حساسیت آن‌ها، به ۵۰ درصد می‌رسد و نوعاً آنچه تحت عنوان نتایج پیمایش‌ها منتشر می‌شود، مربوط به بخشی است که افراد حاضر به پاسخگویی شده‌اند. در گزارش‌های رسمی مرکز طرح‌های ملی علاوه بر گزارش از پاسخگویان، گزارش تفصیلی از عدم پاسخگویان ارائه می‌شود تا امکان تفسیر روشن از داده‌ها در اختیاز مخاطب قرار گیرد.

رئیس مرکز طرح‌های ملی به پیمایش‌های معوق و جدید انجام‌ شده در این مرکز اشاره و خاطرنشان کرد: زمانی که مسئولیت این دفتر را عهده‌دار شدم، ۶ پیمایش ملی بر زمین‌ مانده وجود داشت که علی‌رغم مشکلات بودجه‌ای پژوهشگاه، با تلاش همکاران آن‌ها را به راه انداختیم که مهم‌ترین آن‌ها، موج چهارم ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان بود که اواخر آذر ۱۴۰۲ آغاز و گزارش ملی آن در اواسط زمستان ۱۴۰۲ ارائه شد و برای اولین‌بار فعالانه در مدت بسیار کوتاه ۲ الی ۳ ماهه، از آن رونمایی کردیم. داده‌ها و برش‌های استانی این پیمایش مهم و تأثیرگذار نهایتاً تا اواسط خردادماه، در اختیار شورای فرهنگ عمومی و استان‌ها قرار خواهد گرفت که امیدوارم به بصیرت سیاست‌گذاران حوزه فرهنگی بیفزاید.

وی افزود: از دیگر پیمایش‌های بسیار مهم، «پیمایش نگرانی‌های ایرانیان نسبت به مهاجران افغانستانی» بود که با توجه به حساسیت‌های سیاست‌گذاری وقت نسبت به مهاجران افغانی، انجام این پیمایش کمکی بنیادی به بدنه سیاست‌گذاری کشور بود. همچنین پیمایش‌های «سبک زندگی ایرانیان» و «وضعیت استفاده از شبکه‌های مجازی و ابعاد زندگی کاربران» در حال انجام هستند. همچنین پیمایش‌های دیگری در دستور کار قرار دارند که عبارتند از: پیمایش هویت ملی ایرانیان با اجرای دکتر اردشیر انتظاری، طراحی نقشه خلقیات ایرانیان با اجرای دکتر صبوریان، آرزوهای جوانان با اجرای دکتر علیرضا حدادی و همکاری مرکز طرح‌های ملی.

جعفری بیان کرد: علاوه‌بر این موارد، پیمایش‌های معنی‌داری در سال‌های آتی انجام خواهد شد که سنجش وضعیت فرهنگ عمومی ایرانیان، سواد تاریخی ایرانیان و سواد فرهنگی ایرانیان از آن جمله‌اند. پیمایش‌های «خانواده» به سفارش وزارت کشور و «سبک زندگی نوجوانان» از دیگر پیمایش‌های در دستورکار هستند که امید است منابع مالی آن‌ها تأمین شود.

وی در پایان اضافه کرد: امیدوارم به سرانجام رسیدن این طرح‌های ملی، انفجار و انقلابی در ساحت تولید داده‌های فرهنگی کشور رقم بزند و دست سیاست‌گذاران این حوزه را از حیث سیاست‌گذاری پر کند.

در ادامه این نشست سجاد یاهک - معاون مرکز طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با بیان اینکه درست‌ اجرا کردن یک پیمایش، مهم‌ترین بخش یک داده است، اظهار کرد: اگر این مهم مخدوش شود و پرسشنامه، طرح فنی آن، نظارت بر آن‌ها و ... معیوب باشد، کل این چرخه معیوب خواهد شد. از این رو دفتر طرح‌های ملی خیلی تلاش کرد که این زیرساخت اساسی را فراهم کند و مسئولیت گردآوری داده و راهبری آن را خود بر عهده گیرد. این کار از مهم‌ترین اقدامات بود که قطعاً اهمیت داده‌های آن طی سال‌های آتی روشن خواهد شد. ما در این دفتر ریل‌گذاری خوبی انجام دادیم که تاکنون ۴ پیمایش ملی انجام شده و ۸ پیمایش دیگر نیز در دستور کار قرار دارد.

انتهای پیام